Een verhuizing is een ingrijpende gebeurtenis voor katten en mensen. Het geeft veel onrust in de leefomgeving en vaak moeten er nieuwe routines gevormd worden. Daarom is voor een gewoontedier als de kat*, een verhuizing meestal een stressvolle tijd. De kat kan gespannen gedrag vertonen rondom de verhuizing.
(*in dit protocol gebruik ik het enkelvoud van kat maar uiteraard zijn de tips ook van toepassing op huishoudens met meer dan 1 kat. Voor het leesgemak gebruik ik de hij-vorm)
Onderstaande tips zijn ervoor bedoeld om de stress die een kat ervaart tijdens de verhuizing, te verminderen. Het dier zal daardoor sneller gewend zijn aan de nieuwe omgeving en zich prettiger voelen tijdens de hele verhuisperiode.
Voorbereidingen treffen in de oude woning:
- Reserveer 1 kamer in de oude woning voor de kat. Deze kamer blijft zo lang mogelijk intact en is de laatste kamer die leeggehaald wordt op de verhuisdag.
- Zorg dat het dier al zijn vertrouwde spullen in deze kamer heeft. Te denken aan krabpaal, favoriete mandje, kattenbak, water- en voerbak en speelgoed.
- Voor een angstige/ gespannen kat is het prettig om met een doos of mand een extra schuilplek te creëren. Zet deze op een veilige, hoge plek. Een kat houd graag overzicht over zijn omgeving, daar voelt hij zich het veiligst bij.
- Probeer deze kamer ruim voor de verhuisdatum in orde te hebben zodat de kat het gaat zien als een veilig en vertrouwd toevluchtsoord. Begin bijvoorbeeld al met af en toe voeren in de kamer.
- Hanteer zo goed mogelijk de vaste routines met voeren en verzorgen van de kat. Zolang het dagritme voor het dier hetzelfde blijft, geeft dat de kat een gevoel van veiligheid en dit verminderd stress.
- Belangrijk: zet alvast het reismandje open in de kamer en leg er regelmatig een lekker snoepje of een ander smakelijk hapje in. Zo went de kat aan de vervoersmand.
De verhuisdag:
- Op de verhuisdag zelf blijft de deur van de kamer dicht zodat de kat zo min mogelijk van de verhuizing en de onrust in de rest van het huis meekrijgt. Daarnaast staan vaak de deuren open dus het risico op ontsnapping is erg groot. Zet eventueel een radio in de kamer die zachtjes klassieke muziek afspeelt. Dit werkt positief op de gemoedsrust van katten.
Belangrijk: Vergeet niet een brief op de deur te plakken dat die kamer “verboden toegang” is voor de verhuizers!
Belangrijk: Zorg dat de kat gechipt is! En zorg dat de registratie up-to-date is.
- Haal eerst de rest van het huis leeg en als allerlaatste de “kattenkamer”.
- Bereid in het nieuwe huis alvast een “kattenkamer” voor en maak gebruik van de overige vertrouwde spulletjes van de kat.
Belangrijk: Onderdruk de neiging om alle kattenspullen te wassen of om misschien zelfs nieuwe dingen aan te schaffen(bijv. een krabpaal). Voor katten is dit absoluut niet wenselijk. Hij moet zijn eigen vertrouwde spulletjes met zijn eigen geur behouden. Dit geeft het dier een gevoel van veiligheid en vertrouwen. Als alles anders ruikt, geeft dit juist meer stress. Het vervangen en wassen van de spullen kan ter zijne tijd als het dier helemaal gewend is.
De verhuizing van de kat:
- Op het allerlaatst wordt de kat, het liefst door een vertrouwd persoon, overgeplaatst naar het nieuwe adres. Neem de tijd om het dier in zijn reismand te doen alvorens het te vervoeren.
- Zorg dat de nieuwe kamer helemaal klaar is.
- Breng de kat op de verhuisdag rechtstreeks naar zijn nieuwe kamer.
- Zet het reismandje op de grond met het deurtje open laat de kat zelf kiezen wanneer hij zijn nieuwe omgeving wil verkennen. De ene kat zal sneller aan zijn nieuwsgierigheid toegeven dan de ander. Geef het de tijd en blijf zelf rustig en ontspannen.
- Zorg dat het voer, water en de kattenbak makkelijk te vinden zijn.
- Spreek de kat eventueel wat geruststellend toe en sluit de deur goed zodra de kamer verlaten wordt.
Na de verhuisdag:
- De eerste dagen is het verstandig om de kat alleen in zijn eigen kamer te houden totdat hij zich op zijn gemak voelt. Bovendien is de rest van het huis vaak nog rommelig na een verhuizing en duurt het wel even voordat alles zijn vaste plek heeft. Om de kat deze onrust te besparen, is het prettiger hem apart te houden.
- Probeer ook nu weer hetzelfde dagritme aan te houden qua voeren en verzorging van het dier.
- Het kan zijn, dat de kat de eerste 1-2 dagen niet of nauwelijks wil eten omdat hij nog erg gespannen is van de verhuizing. Op zich is dat niet heel erg, geef het even de tijd. Echter, na 48 uur moet het dier toch echt wel iets hebben gegeten, al is het maar een klein hapje. Gebeurd dat niet, neem dan contact op met de dierenarts. Een kat die langer dan 2 dagen niets eet kan daar namelijk ziek van worden.
- Als de kat gewend lijkt te zijn en het huis grotendeels ingericht is (meubels op vaste plekken), dan mag hij onder begeleiding rustig de rest van het huis gaan ontdekken.
- Kies hier voor een rustig moment en neem de tijd.
- Laat de kat op eigen initiatief uit zijn “kattenkamer” komen en laat de deur open. Er moet een mogelijkheid voor de kat blijven om terug te vluchten naar deze voor hem inmiddels vertrouwde plek.
Belangrijk: Laat de kat op eigen benen lopen. Hij hoeft niet opgetild en gedragen te worden, laat het dier zelf zijn gang gaan en moedig hem rustig aan met stem of wat lekkers.
- Deuren van ruimtes waar de kat nooit mag komen, blijven altijd dicht.
- Laat de kat de eerste periode (week-weken) in de kattenkamer op momenten dat er niemand thuis is.
- Leidt de kat na zijn ontdekkingstocht met een spel (hengeltje bijv.) en/ of iets lekkers terug naar zijn kattenkamer.
- Belangrijk: De kattenkamer moet voor de kat ten alle tijden een veilige en ontspannen plek zijn en mag nooit of te nimmer als “strafkamer” gebruikt worden.
- Maak de verkenningsrondes door het huis steeds langer tot het moment dat de kat zich in alle ruimtes ontspannen voelt. Uiteindelijk moet de deur van de kattenkamer permanent open blijven staan zodat de kat zijn eigen keuze krijgt in wanneer hij waar naar toe gaat binnen zijn eigen leefomgeving. De natuurlijke behoefte van een kat is namelijk om controle uit te kunnen oefenen op zijn wandelroutes. Tijdens de verhuizing is deze controle tijdelijk overgenomen maar voor het algemene welbevinden van de kat, is het verstandig hem deze controle uiteindelijk weer terug te geven.
Verhuizen met een “buitenkat”
Een kat die normaal gesproken veel buiten leeft, heeft eerst tijd nodig om te wennen aan de nieuwe situatie, het tijdelijk binnen wonen. Over het algemeen geldt het advies om de kat 6-8 weken binnen te houden zodat het dier eerst het nieuwe huis zelf goed leert kennen en gewend is aan alle nieuwe geuren, geluiden etc. Echter, niet voor alle katten werkt dit en kan het verplicht binnen blijven juist veel stress opleveren.
In dat geval is 2 weken het minimum en zal er in de tussentijd voor de kat zo veel mogelijk indoor uitdaging aangeboden moeten worden.
- Ook voor de buitenkat, zal een “kattenkamer” gemaakt moeten worden tijdens de verhuisperiode, zowel in het oude als in het nieuwe huis.
- Zorg dat in deze kamer genoeg mogelijkheden zijn voor de kat om te kunnen rennen/klimmen/ jagen. (-> zie ook het protocol: “ Jachtinstinct en spel bij de kat”)
- Haal het “buiten” tijdelijk binnen. Bijvoorbeeld een kartonnen doos met herfstblad met daartussen favoriete brokjes/ snoepjes. Denk ook aan bijvoorbeeld een bloempot met regenwater aangezien buitenkatten graag van lekker “vies” water houden.
- Een buitenkat die normaal niet gewend is om binnen op de kattenbak te gaan, zal dit toch tijdelijk moeten kunnen.
- Zet een zeer ruime, lage bak (bijv. een bak die je onder de wasmachine kan zetten), in de kattenkamer.
- Vul de bak in eerste instantie met tuinaarde of, als dat geen optie is, met zeer fijnkorrelig kattengrit wat voelt als zand.
- Wordt dit door de kat geaccepteerd, dan kan de bak vervangen worden door een normale kattenbak maar deze moet wel heel ruim zijn. Verwijder de deksel aangezien de kat gewend is om goed zijn omgeving te observeren tijdens het ontlasten. Dit geeft hem meer gevoel van veiligheid want als hij zich onveilig voelt op de bak, is de kans groot dat hij het naast de bak gaat doen.
Voor het eerst naar buiten in de nieuwe omgeving:
Om de kat aan de nieuwe buitensituatie te laten wennen, de volgende tips:
- Oefen in de dagen/weken van te voren, dagelijks met de kat om te komen als zijn naam geroepen wordt. Spreek zijn naam vriendelijk uit: “Naam+ hier” en bij reactie beloon je de kat direct met een vriendelijk woord en wat lekkers. Dit maakt dat hij straks makkelijker van buiten kan roepen als dat nodig mocht zijn.
- Ga op vaste tijdstippen voeren. Mocht het dier normaal gesproken altijd een vol voerbakje hebben staan, pas dit aan en leer het dier een nieuwe routine.
- Het naar buiten laten van de kat wordt vervolgens gekoppeld aan het voermoment. Een kat die hongerig is, is gemotiveerder om weer thuis te komen omdat hij trek krijgt.
- Kies een vast moment op de dag en dan het liefst ‘s ochtends of ‘s middags. In de avond naar buiten laten is vooral in de winter (in het donker) wat spannender want als de kat dan nog niet direct terug komt, is dat niet prettig.
- Koppel het naar buiten laten gaan aan een vast dagelijks ritueel (bijv. ‘s ochtends: opstaan, koffie zetten, kat vrij laten).
- Laat de kat de eerste keer het kattenluik/ uitgang zien en loop even met hem mee. Soms is een beetje aanmoediging of wat geruststellende woorden wenselijk.
- Het allermooiste is een kattenluik (evt. op chip) te installeren zodat de kat uiteindelijk zelf kan kiezen wanneer hij vertrekt en thuis komt.
- Het is uiteindelijk ook een kwestie van een stukje moed en vertrouwen om de kat vrij te kunnen laten. Katten oriënteren zich buitenshuis middels licht en geluiden en een kat die gewend is om buiten te leven, heeft dit vaak snel door en vindt de weg weer terug.